“Chỉ cần có năng lực thì chắc chắn không bao giờ xã hội để sót bạn lại” – đó là câu trả lời ngắn gọn mà chàng đạo diễn trẻ Kawaii Tuấn Anh đúc kết sau nhiều năm trải nghiệm với nghề. Từng trải qua giai đoạn khó khăn chọn nghề nghiệp tương lai, đến nỗi anh chàng phải nhờ cô chủ nhiệm thuyết phục gia đình để theo học nghề thiết kế, những lời chia sẻ của anh cùng các khách mời sẽ giúp các bạn tự tin hơn với nghề.
Học nghề mà bạn đam mê hay bước theo đám đông? Đâu sẽ là nơi để bạn gửi gắm niềm tin và thành công trong cuộc sống? Nghề thiết kế Mỹ thuật Đa phương tiện bao gồm những gì? Cùng hàng trăm câu hỏi băn khoăn của hầu hết các bậc phụ huynh và học sinh THPT trước ngưỡng của chọn trường chọn nghề. Để các bạn trẻ đam mê thiết kế vững vàng hơn với lựa chọn của mình, Arena Multimedia tổ chức buổi “Livestream Hỏi-Đáp: Học thiết kế có cần năng khiếu?” ngày 18/7/2017 vừa qua.
Chương trình có sự góp mặt của các khách mời: Thạc sĩ tâm lý Đào Lê Hòa An; Cựu học viên tài năng Nguyễn Tuấn Anh (Kawaii) – Đạo diễn, Nhà sáng lập Alien Media và đại diện phía nhà trường có anh Đinh Trí Dũng – Giám đốc Arena Multimedia và Thạc sĩ Vũ Anh Đức – Giám đốc Đào tạo Arena Multimedia.
Mời bạn xem phần 1 “Livestream Hỏi-Đáp: Học thiết kế có cần năng khiếu?”
ThS Đào Lê Hòa An: Trước khi vào nội dung của buổi tư vấn, tôi xin hỏi mọi người có ấn tượng gì với con số 218.000 không?
218.000 chính là số lượng những người Tốt nghiệp Cử nhân trở lên hiện nay đang bị thất nghiệp (tính theo khảo sát của Bộ Lao động thương binh và Xã hội vào Quý IV năm 2016). Điều đó chứng tỏ điều gì?
Việc tốt nghiệp Đại học trở lên, thậm chí là Cử nhân, Thạc sĩ vẫn thất nghiệp như thường và con số này chiếm đến 50% tổng số lượng thất nghiệp. Con số này chứng minh rằng không phải học Đại học, cao hơn Đại học thì sẽ đảm bảo cho chúng ta về công ăn việc làm cũng như sự thành công trong cuộc sống mà cái điều thực sự quan trọng là nó xuất phát từ niềm đam mê, lựa chọn được con đường đi phù hợp với bản thân mình.
ThS Đào Lê Hòa An: Theo Tuấn Anh thì mình sẽ là người chọn nghề và hay nghề chọn mình?
Tuấn Anh: Với Tuấn Anh thì mình tự chọn nghề. Xuất phát từ niềm yêu thích làm video, mình đã từ chối học bổng toàn phần ngành CNTT và xin mẹ lên Sài Gòn để học Thiết kế Mỹ thuật Đa phương tiện tại Arena Multimedia. Khi đó, mẹ không hiểu mình đang muốn làm cái gì, mẹ la mình quá trời “người ta cho học bổng sao không học đi mà còn đi học trường khác cho tốn tiền”. Thuyết phục mẹ không được, mình đã nhờ cô giáo chủ nhiệm nói hộ. Từ từ mẹ cũng thấy đúng, thích thì mới học được. Tới giờ mình vẫn tự hào vì mình chọn được con đường đi.
MC Minh Chính: Câu chuyện của Tuấn Anh làm tôi nhớ đến một câu nói tôi cực kỳ thích đó là trong mọi thành công mà người ta đạt được, cái mình ngưỡng mộ ở họ không phải là tài năng mà chính là sự kiên định của họ. Khi bạn đã có sự tìm hiểu, có cuộc trò chuyện rõ ràng với chính bản thân mình về những điều mình mong muốn, thì đó là lúc bạn tạo ra con đường mà mình đi.
Quay trở lại chương trình, vì sao chúng tôi lại mời anh Hòa An đến với buổi trò chuyện hôm nay. Thực ra, chúng tôi tâm niệm là trong tất cả các ngành nghề, đặc biệt là liên quan đến nghệ thuật, thiết kế thì cái việc nắm bắt tâm lý của một ai đó là câu chuyện rất quan trọng, nhất là trong thời điểm quyết định nên đi con đường nào. Không chỉ thường xuyên giảng dạy các môn kỹ năng sống tại các trường học ở Việt Nam, chuyên gia tâm lý Hòa An còn là cố vấn của các chương trình truyền hình đồng hành cùng các bạn trẻ như: “Gia Đình Mến Yêu”; “Họ đã làm điều đó ra sao”; “Hành trang bạn trẻ”…
Không biết trong quá trình các bạn băn khoăn, thỏ thẻ với anh lúc chuyển cấp và chọn nghề thì có câu chuyện nào hài hước mà anh muốn chia sẻ với mọi người không?
ThS Đào Lê Hòa An: Trong chương trình tư vấn hướng nghiệp chúng tôi đến các trường THPT, nhiều bạn có niềm đam mê với nghề nghiệp tương lai nhưng không nhận được sự ủng hộ từ phía gia đình, thậm chí có nhiều bạn khóc ngay giữa sân trường. Bạn nói rằng em rất thích cái nghề này nhưng ba mẹ cứ ép là phải theo ngành nghề khác. Thông thường chúng tôi hay khuyên các bạn là hãy nhờ sự giúp đỡ.
Và điều chúng ta thực sự thấy quan trọng là chính sự quyết định của bạn. Thế nhưng chúng ta phải có thông tin, thao tác, tìm hiểu về nó để ra được kế hoạch, chiến lược cho cuộc đời của mình. Chứ không phải chúng ta thích theo xu hướng.
MC Minh Chính: Trở lại với 15 năm về trước, bối cảnh nghề thiết kế tại thời điểm đó như thế nào?
ThS Vũ Anh Đức: Nếu quay lại 15 năm về trước thì ngành này không có trên thị trường Việt Nam. Người ta chỉ biết Thiết kế Đồ họa là cái để làm ứng dụng biển quảng cáo, biết một ít về Corel và Photoshop để chỉnh sửa ảnh. Còn ngành Thiết kế Mỹ thuật Đa phương tiện thì không ai biết rõ ngành này nó như thế nào.
MC Minh Chính: Liệu rằng khả năng vẽ tay không tốt thì mình có thể đi theo ngành này được hay không?
Tuấn Anh: Mình vẽ xấu nên không vẽ tay được. Trong suốt học kỳ I tại Arena có rất nhiều bài tập vẽ tay, vẽ màu. Trong khi đó, tay mình bị run bẩm sinh, cứ cầm cây cọ lên là run. Dù mình cảm nhận về màu thế nào đi chăng nữa thì thao tác cũng không ra được. Vấn đề đó không cản trở gì cho nghề này. Bởi lẽ, phương tiện tạo nên Mỹ thuật có rất nhiều công cụ chứ không phải chỉ bằng khả năng vẽ tay.
Anh Đinh Trí Dũng: Có lần anh nói chuyện với bạn Huy Nguyễn – bạn làm kỹ xảo cho bộ phim Tấm Cám, thì bạn có tâm sự là em không thích vẽ, và vẽ không có được nên ngay từ khi vào Arena là em đã nhắm xem phải theo ngành nào mà không đòi hỏi kỹ năng vẽ tay. Nhận thấy làm kỹ xảo không cần vẽ nên em ấy theo nó, tập trung vào nó.
MC Minh Chính: Để các bạn trẻ hiểu rõ hơn về nghề này, Anh Đức có thể đưa ra khái niệm chính xác về Thiết kế Mỹ thuật Đa phương tiện?
ThS Vũ Anh Đức: Đa phương tiện là sử dụng nhiều phương tiện khác nhau để ứng dụng Mỹ thuật vào đó, tạo ra sản phẩm hấp dẫn và ấn tượng. Ví dụ như 5 phương tiện: hình ảnh, chữ, âm thanh, video, 3D Animation. Qua đó tạo nên những ấn phẩm ứng dụng cho Thiết kế Đồ họa, làm phim, làm game, TVC…Ứng dụng rộng rãi cho lĩnh vực báo chí, truyền thông, quảng cáo, giải trí…
MC Minh Chính: Có một thực tế là rất nhiều bạn vẫn lầm tưởng rằng Thiết kế Đồ họa và Thiết kế Mỹ thuật Đa phương tiện là một. Anh Dũng có thể chỉ ra sự khác nhau giữa 2 thuật ngữ này không?
Anh Đinh Trí Dũng: Thiết kế Đồ họa chỉ là một phần của Thiết kế Mỹ thuật Đa phương tiện. Tất nhiên, đó là nền tảng cho các bạn học những kỳ tiếp theo. Tôi có thể giải thích thế này để các bạn dễ hình dung, Kỳ I là học Thiết kế Đồ họa, Kỳ II là học Thiết kế Web, Kỳ III là Làm phim Kỹ thuật số, thiết kế Game và Kỳ IV là làm về Animation.
Ví dụ về chiến dịch Marketing của một sản phẩm như Vinamilk, ở các quầy hàng, thiết kế của nó được thể hiện trên mặt phẳng. Thế nhưng trên trang mạng, Youtube,… các bạn thấy những video, clip, phim quảng cáo. Điểm đặc biệt của Vinamilk là tích hợp rất nhiều 3D Animation. Đó là ví dụ đầy đủ cho chất liệu Multimedia hiển thị ở trên đó.
Do đó, nếu các bạn chỉ học mỗi Thiết kế Đồ họa thì các bạn sẽ bị hạn chế trong việc chỉ làm những cái ấn phẩm về in ấn thôi, các bạn không tham gia được vào công đoạn về sau của những chuỗi quảng cáo đó.
MC Minh Chính: Chương trình đào tạo Thiết kế Mỹ thuật Đa phương tiện sẽ học về những cái gì?
ThS Vũ Anh Đức: Chương trình đào tạo của Arena gồm có 4 kỳ học riêng biệt.
Kỳ đầu tiên các bạn học về Thiết kế Đồ họa, học những cái cơ bản nhất về khái niệm màu sắc, bố cục, sử dụng chữ và học các phần mềm cơ bản như Photoshop, chủ yếu phục vụ cho in ấn, quảng cáo.
Kỳ II bắt đầu từ những nền tảng cơ bản của kỳ I, những ứng dụng bài tập về Thiết kế Website, người học phải vững màu sắc như thế nào, tiêu đề, bố cục, cỡ chữ ra sao cho đẹp để tạo ra ứng dụng thân thiện với người dùng.
Kỳ III là tạo ra những thứ hoàn toàn mới mẻ như mọi người xem thì thấy ở đây đang Làm phim Kỹ thuật số. Trong đó, kỳ III chia thành 2 lĩnh vực khác nhau, nửa đầu kỳ chúng ta sẽ học về Làm phim Kỹ thuật số, qua đó chúng ta được đào tạo về xây dựng kịch bản, quay phim, dựng phim, làm âm thanh, kỹ xảo và đồ án cuối kỳ thì mình sẽ làm phim ngắn, TVC quảng cáo hoặc MV tùy theo yêu cầu của thầy giáo. Cuối kỳ III chúng ta sẽ học về Game 3D, lĩnh vực game là lĩnh vực rất hot, ứng dụng cho nhiều thể loại khác nhau. Kỳ Game này rất quan trọng, là cầu nối giữa kỳ phim và hoạt hình 3D. Khi chúng ta đã có được tư duy làm phim, làm game thì chúng ta sẽ ứng dụng vào để làm phim hoạt hình 3D hoàn chỉnh. Tức là chúng ta phải ứng dụng hoàn toàn tư duy kỹ thuật kỳ III, qua đó làm phim hoạt hình 3D hoàn toàn.
Kỳ IV khác với kỳ III là gì? Nó sử dụng tất cả bộ phim ấy trên máy hoàn toàn 100% chứ không có người thật, cảnh quay thật nữa. (Chi tiết chương trình học tại đây)
10 dự án phim tiêu biểu có dấu ấn của cựu học viên Arena Multimedia
MC Minh Chính: Có một câu hỏi từ khán giả: Muốn chuyển sang làm UX/UI nhưng em chỉ biết có AI và PTS thì các phần mềm hỗ trợ nào tốt ạ?
ThS Vũ Anh Đức: Về UX/UI, theo mình thì phần mềm không quá quan trọng vì các bạn chỉ cần biết Photoshop và Illustrator là có thể làm được. Nhưng cái quan trọng là bạn phải có tư duy để tạo ra những sản phẩm mang tính thân thiện và tương tác tốt với người sử dụng. Cái này hoàn toàn là cái tư duy về nghiên cứu, trải nghiệm người dùng.
Thứ 2 là bạn phải có tư duy về Mỹ thuật, để làm sao không sử dụng những màu sắc gây khó chịu hay là những nút bấm quá to gây khó khăn cho người sử dụng. Theo mình, các bạn phải nắm được nhu cầu người dùng cần cái gì trong website và mình có sự nghiên cứu nghiêm túc.
MC Minh Chính: Vậy sự khác biệt giữa UX và UI là gì?
Anh Đinh Trí Dũng: Lấy ví dụ về ứng dụng đặt xe Grab để giải thích cho sự so sánh này như sau: UI (User Interface – Giao diện người dùng) là những gì nó hiện lên ngay trước mắt người dùng, chúng ta nhìn thấy nó qua bố cục, màu sắc, font chữ, các nút bấm; nhưng khi chúng ta tương tác với nó, nó phản ứng lại những tính năng, ví dụ như đặt xe sao cho tiện, tính tiền sao cho tiện thì đó chính là UX (User Experience).
MC Minh Chính: Tiếp theo là câu hỏi của bạn Ngọc Bảo: “Năm nay em 22 tuổi, nhưng bây giờ em mới tìm hiểu và theo Thiết kế Mỹ thuật Đa phương tiện có muộn không?”
ThS Vũ Anh Đức: Ở Việt Nam hay có khái niệm gọi là tuổi đời. Nếu các bạn chú ý trên diễn đàn, các đơn tuyển dụng hầu như chỉ tuyển những bạn dưới 30 tuổi, còn trên 30 tuổi thì biết làm gì, đi đâu.?
Mình có thể giải thích cho các bạn là trên thế giới không có quy định tuổi đời cho nghề này. Vấn đề là bạn có chịu khó cập nhật và học hỏi để theo kịp sự phát triển của nghề hay không.
Thiết kế Mỹ thuật Đa phương tiện phát triển rất nhanh, đấy là lý do vì sao ở Việt Nam đào thải cũng rất nhanh. Khi các bạn ra trường, các bạn kiếm việc và dễ hài lòng với công việc của mình. Vì vậy, sau một thời gian, bị tụt hậu hơn so với các bạn học sau. Đấy là lý do vì sao các bạn chán, chuyển nghề, bỏ nghề.
Mình có thể lấy ví dụ là tất cả những chuyên gia thiết kế của các Công ty, lĩnh vực thời trang hay là về Công nghệ trên thế giới đều rất lớn tuổi. Vì vậy, bạn không phải lo lắng gì cả, bởi càng già người ta càng có nhiều kinh nghiệm sống, vốn sống và qua đó người ta sẽ có nhiều giải pháp thích hợp hơn để giải quyết vấn đề. Ở đây, thiết kế đòi hỏi kỹ năng rất nhỏ, quan trọng là tư duy, kiến thức để đưa ra giải pháp phù hợp, giải quyết yêu cầu của khách hàng.
MC Minh Chính: Tiếp theo là câu hỏi của một bạn khán giả: “Em muốn hỏi học ở trường mình xong nếu muốn học cao lên có thể liên thông ở đâu?”
ThS Vũ Anh Đức: Về vấn đề liên thông, chúng ta phải hiểu xem bằng của Arena Multimedia đang ở mức độ nào. Trước hết đây là chứng chỉ đào tạo nghề chuẩn quốc tế. Ở trường có rất nhiều bạn có cơ hội liên thông lên hệ Đại học hoặc Cao đẳng ở các nước trên thế giới khác nhau bởi vì chứng chỉ của Arena Multimedia là do tập đoàn APTECH của Ấn Độ cấp, nó có hiệu lực và được công nhận trên một số nước. Ví dụ có nhiều bạn đã dùng chứng chỉ của Arena liên thông lên học ở Úc, Singapore, Malaysia…
Khi liên thông các bạn có thể bớt được một số môn, có thể bớt 1 – 2 kỳ khi học. Ví dụ khi học 2,5 năm thì các bạn chỉ mất 1,5 năm học để lấy bằng Đại học hoặc Cao đẳng ở bên nước ngoài.
MC Minh Chính: Cơ hội nghề nghiệp khi theo đuổi ngành này trong 4 – 5 năm tới?
Tuấn Anh Kawaii: Nhu cầu tuyển dụng của riêng công ty mình thôi đã là liên tục, lúc nào cũng cần một lượng lớn, kể cả fulltime và freelancer. Nhìn chung trong môi trường quảng cáo hiện tại, mình thấy nhu cầu công việc rất mở rộng cho các bạn. Về design, những khâu hậu kỳ video chẳng hạn thì nó có liên tục. Quảng cáo ở Việt Nam đang ngày một gia tăng lên nữa, kéo theo nhu cầu nhân sự cũng tăng theo. Khi bạn mình hay em út hỏi: Anh ơi, học nghề này ra thất nghiệp không? – Chỉ cần có năng lực thì chắc chắn không bao giờ xã hội để sót bạn lại.
MC Minh Chính: Câu hỏi dành cho anh Tuấn Anh: “Mức lương cơ bản của nghề này như thế nào ạ?”
Tuấn Anh Kawaii: Thực ra ban đầu mình đến với nghề này không vì tiền. Mình cũng nghĩ là đừng có vì tiền thì các bạn sẽ đẩy được đam mê lên lớn nhất, khi đó tiền sẽ tự tới. Còn khi mình nhìn vào ngành nghề nào nhiều tiền hơn để chọn thì không biết được mình đi được với nó tới đâu, rồi có đạt được như người ta hay không? Tại người ta tiếp cận nó khác mình. Mình trẻ mà, nên các bạn hãy đặt nó (tiền) sau chút xíu, mình thể hiện cá tính, đam mê của mình ra, hy sinh chút xíu cũng được để mình có được nhiều cơ hội hơn.
Anh Đinh Trí Dũng: Nói thêm về câu chuyện thu nhập, tất cả những trang tuyển dụng, các bạn vào mục “Thiết kế – Mỹ thuật – Quảng cáo” của Vietnamwork, JobStreet.com, Careerlink…ở đó sẽ có rất nhiều nhóm ngành nghề như Thiết kế đồ hoạ, Web,… các bạn sẽ thấy mức lương từ 6.000.000 – 10.000.000 VNĐ; làm kỹ xảo, hậu kỳ, 3D từ 10.000.000 – 15.000.000 VNĐ cho người mới ra trường còn đã có kinh nghiệm thì vô kể.
MC Minh Chính: Tiếng Anh có vai trò như thế nào với sự thành công khi mình theo đuổi ngành nghề này?
Anh Đinh Trí Dũng: Tất cả những quyển sách tốt nhất của Arena đều là bằng tiếng Anh và hầu như ở Việt Nam không có ai dịch cho bạn, bạn phải tự thẩm thấu nó. Kể cả bài viết chuyên ngành, tạp chí chuyên ngành đều bằng tiếng Anh. Cho nên nếu các bạn giao tiếp được và hiểu được thì sẽ có nhiều cơ hội hơn trong việc làm với đối tác nước ngoài. Bây giờ chúng ta kết nối với thế giới rồi, các bạn có thê nhận việc tại Việt Nam nhưng lại làm cho khách hàng bên Mỹ, Châu Âu…
MC Minh Chính: Tuấn Anh là người từng làm cho nhiều nhãn hàng nổi tiếng, tập đoàn Quốc tế… có lẽ anh sẽ có câu trả lời xác đáng cho vấn đề này.
Tuấn Anh Kawaii: Thực sự mình là minh chứng thất bại trong chuyện đó trong những năm đầu tiên đi làm. Năm 2014, mình nhận được việc lớn từ Leo Burnett là làm quảng cáo viral cho Yomost. Trước đó, dù đã làm nhiều cho nghệ sĩ lớn rồi nhưng chuyển qua làm cho lĩnh vực quảng cáo thì bước vào môi trường của họ hoàn toàn bằng tiếng Anh, tất cả các sếp ngồi làm việc với mình đều là người Philippine, Singapore… Lúc đó mình rất bỡ ngỡ, cũng may trong team có một bạn giỏi tiếng Anh đi theo hỗ trợ mình. Ngay sau đó mình phải khăn gói đi học tiếng Anh liền, đủ để giao tiếp rồi tính gì thì tính. Cũng may đến giờ mình đã tốt hơn xưa và có thể trao đổi được trong công việc.
MC Minh Chính: Em đang học Đại học, em có thể theo học tại Arena được không?
Anh Đinh Trí Dũng: Theo thống kê của Arena cả chục năm nay đều cho thấy là học viên Arena đều là sinh viên của các trường Đại học, tiếp là các bạn học sinh THPT trở lên và còn lại là các bạn đã đi làm.
Dù yêu thích Thiết kế Mỹ thuật Đa phương tiện biết mấy các bạn cũng cần tìm hiểu rõ về ngành nghề này để biết mình cần gì và phải làm gì để tỏa chất trong thế giới Mỹ thuật Đa phương tiện này. Mời bạn xem tiếp phần 2: Nghề thiết kế: Học gì và làm gì?
